عزت نفس پایین و انواع آن کدامند؟
عزت نفس پایین و انواع آن کدامند؟
در این مقاله بر اساس کتاب رشد و افزایش عزت نفس دکتر ماتیو مک کی به بررسی انواع مشکلات عزت نفس پایین می پردازیم تا متوجه شویم اگر عزت نفس پایین و احساس بی ارزشی داریم دلیل آن چیست تا بتوانیم در جهت افزایش عزت نفس خود، گامی موثر برداریم.
در واقع دو نوع مشکل عزت نفس وجود دارد :
عزت نفس پایین موقعیتی
عزت نفس پایین خصیصه ای
در اینجا به تشخیص عزت نفس پایین موقعیتی می پردازیم : این نوع از عزت نفس فقط در حوزه های خاصی وجود دارد و به اصطلاح، وابسته به موقعیت می باشد. بعنوان مثال فرد ممکن است بعنوان همسر و شریک زندگی، قضاوت مثبتی در مورد خود داشته باشد ولی در موقعیت های کاری، عزت نفس پایینی داشته و همواره منتظر شکست باشد.
شخص دیگری ممکن است خود را فاقد مهارتهای ارتباطی بداند ولی در کار و حرفه اش بسیار موفق باشد. پس نتیجه می گیریم همان گونه که از نامش مشخص است باعث می شود فرد در یک یا چند موقعیت خاص توانمند عمل نکند ولی در موقعیتهای دیگری موفق عمل کند .
برای کسانی که دچار این نوع از عزت نفس هستند یادگیری روشهای بازسازی شناختی می تواند مناسب و تاثیرگذار باشد. به دلیل اینکه مشکل عدم عزت نفس، متوجه کل وجود شخص نمی باشد بنابراین درمانگر می تواند با کمک به تغییر دادن الگوهای تفکر به درمانجو کمک کند تا در موقعیت هایی که دچار ضعف است بهتر عمل کند و با انجام تمرین هایی به مرور زمان عزت نفس شخص در آن موقعیت های خاص نیز افزایش می یابد.
حال به بررسی عزت نفس پایین خصیصه ای می پردازیم :
از آنجا که عزت نفس پایین خصیصه ای ناشی از یک اشکال در هویت اولیه یا یک احساس بد بودن عمیق است بنابراین تغییر دادن افکار کافی نیست. بلکه لازم است فرد آموزش ببیند و بتواند صدای منتقد درونی خود را شناسایی و شروع به کنترل آن کند ولی احساس اشکال را به طور کلی برطرف نخواهد کرد.
بنابراین درمانگر به درمانجو کمک می کند تا بتواند با خود مهربان باشد و روی ایجاد شفقت نسبت به خود و پایبندی به عدم قضاوت خود و دیگران تاکید می شود. در اتاق درمان برای دستیابی به نتیجه بهتر می توان از تجسم و هیپنوتیزم نیز استفاده کرد .
یکی از تمرینهای موثری که به فرد کمک می کند تا بتواند صدای منتقد درونی را خاموش و عزت نفس خود را افزایش دهد مطرح کردن مکرر نقاط قوت است زیرا عزت نفس فرد زمانی آسیب دیده است که یک مرجع قدرت مانند والدین مکررا به احساس ارزشمندی او حمله می کرده است بنابراین لازم است مرجع قدرت دیگری مانند درمانگر در ابتدا و سپس خود شخص آنقدر بر تکرار کردن نقاط مثبت ادامه دهند تا اثر برنامه ریزی اولیه ذهن بی رنگ شود.
تمرین:
یک کاغذ و خودکار بردارید و نقاط قوت خود را بنویسید در این تمرین از نهایت سخاوت در مورد خود استفاده کنید به این معنی که کوچکترین نقاط قوت خود را به لیست تان اضافه کنید مثلا اینکه من زیبا می خندم، دست پخت خوبی دارم، دست خط خوبی دارم، علوم را در دبستان خوب متوجه می شدم و…
با نوشتن نقاط قوت خود می توانید در مقابل منتقد درونی که شما را بی ارزش و ناتوان می داند از خود دفاع کنید و بگویید من این همه توانمندی دارم و مانند هر انسان دیگری قطعا نقاط ضعفی هم دارم که اینها طبیعی هستند بنابراین ” من ارزشمندم”.
همانگونه که می دانیم عزت نفس، ارزیابی ما از خود به عنوان خوب یا بد در انجام تکالیف و فعالیتها می باشد از این رو عزت نفس چیزی بیش از صرفا تشخیص صفات مثبت خود است . بنابراین تنها راه برای شکست دادن منتقد درونی این است که فرد کلا از قضاوت کردن، دست بکشد که لازمه آن پذیرش خود و دیگران همان گونه که هستند می باشد .
پس از پذیرش خود و دیگران، از جمله مواردی که کمک می کند تا فرد بتواند دست از قضاوت خود و دیگران بردارد این است که بر گفتن جملات تاکیدی مثبت مداومت ورزد مانند من ارزشمندم ، من قابل احترامم و… این عبارت ها می توانند به شکل تذکر صفات مثبت پاسخی باشند در مقابل حملاتی که معمولا منتقد درونی انجام می دهد.
دیدگاهتان را بنویسید