چگونه عزت نفس خود را افزایش دهیم؟
چگونه عزت نفس خود را افزایش دهیم؟
این مقاله بر اساس کتاب روان شناسی عزت نفس از ناتانیل براندن تهیه و تنظیم شده است که در آن نویسنده آموزش عزت نفس را برای خواننده شفاف، دست یافتنی و شیوا بیان می کند .
در این کتاب برای دستیابی به عزت نفس هفت رکن مهم را بیان کرده است در ادامه این هفت مورد را توضیح میدهیم تا با بررسی آنها بتوانم به آگاهی لازم جهت دستیابی به تقویت عزت نفس برسیم .
هفت رکن تقویت عزت نفس عبارتند از:
- زندگی آگاهانه
- خودپذیری
- مسئولیت در قبال خود
- قاطعیت و ابراز وجود
- زندگی هدفمند
- انسجام و یکپارچگی
- عشق
زندگی آگاهانه و نقش آن در تقویت عزت نفس:
در هستی تمام موجودات دارای سطحی از آگاهی هستند و در انسان نیز این آگاهی وجود دارد با این تفاوت که در انسان آگاهی حالت ارادی دارد یعنی انسان برخلاف سایر موجودات که مسیر تکامل مشخصی دارند دارای حق انتخاب است .
اگر در فعالیتهای خود از هوشیاری و آگاهی خود استفاده نکنیم از حرمت نفس ما کاسته میشود .
ما از دوران کودکی برای حل مسائل خود به روشهای متوسل میشویم که اتفاقا در آن دوران که دیگران توقع زیادی از ما نداشتند این روشها به ما جواب میداد و مسائل ما را حل میکرد .
وقتی ما بزرگ میشویم بصورت ناخودآگاه هنوز از آن روشها برای حل مسائل خود استفاده میکنیم و به نوعی بصورت ابزاری برای حل مسائل ما در آمده اند .
یکی از این ابزارها اجتناب است یا دوری کردن که ما با توجه به اینکه میدانیم درکار خاصی مسئولیت ماست ولی ترجیح میدهیم به آن فکر نکنیم .
مثلا متوجه شده ایم که رابطه عاطفی ما روز به روز سردتر میشود و بحث و جدل بین ما زیاد شده است ولی خودمان را با کار زیا سرگرم میکینم تا به آن فکر نکنیم.
یا می دانیم برای موفقیت کاری لازم است افرادی با تخصص و مهارت بیشتر استخدام کنیم ولی فکرمان را روی حل مسئله و اقدام متمرکز نمی کنیم و امروز و فردا میکینم.
زندگی آگاهان یعنی توجه کردن به چیزهایی که روی اعمال، نیتها، ارزشها و اهداف ما اثر گذار است.
زندگی آگاهانه یعنی اینکه ما واقعیتها را انکار نکنیم و برای دوری از واقعیت خود را سرگرم نکنیم مثل کسی که برای اجتناب از مشکلات زندگی به مواد مخدر، مشروب و سکس افراطی روی می آورد .
وقتی در آگاهی هستیم در حال دست و پنجه نرم کردن با واقعیتهای زندگی هستیم نه انکار و اجتناب از آنها.
زندگی آگاهانه به معنای این نیست که تمام لحظات زندگی در حال حل مسئله باشیم بلکه اتفاقا لازم است لحظاتی مکث کنیم ، مراقبه و پاکسازی ذهنی انجام دهیم تا راههای حل مسئله در ذهنمان جرقه بزند.
زندگی آگاهانه یعنی اینکه ما به تصمیماتی که در زندگی میگیریم دقت کنیم تا در راستای ارزشها و اهداف مان باشند.
زندگی آگاهانه یعنی واقعیت های زندگی را ببینیم و نسبت به آنها احساس مسئولیت کنیم در واقع قرار نیست ما واقعیتها را دوست داشته باشیم قرار است آنها را همانطور که هست ببینیم حتی اگر موافق میل ما نیستند.
زمانیکه ما مطابق تله های زندگی مان رفتار می کینم مثل این است که هنوز کودک هستیم و اطرافیان برای ما تصمیم میگیرند.
برای رسیدن به آگاهی، داشتن تعهد برای یادگیری در تمام عمر لازم است.
یکی از چیزهایی که برای آگاهی بیشتر از خود در تصمیم گیریها لازم است بدانیم آشنایی با خطاهای شناختی است .
زندگی آگاهانه اولین رکن عزت نفس است پس در هر کاری از خودتان یک سوال کلیدی و مهم بپرسید
اگر بخواهم با آگاهی بیشتری این تصمیم را بگیرم یا فعالیت را انجام دهم چه می کنم؟
مثلا اگر بخواهم در ارتباط با همسرم آگاهانه تر رفتار کنم چه میکنم؟
با جواب دادن به این سوال میتواند در تصمیمات و رفتار خود بهتر عمل کنید و به مسئولیت پذیری بیشتری دست یابید.
خودپذیری و نقش ان در تقویت عزت نفس:
ما معمولا در فرآیند زندگی یاد گرفته ایم دیگران را بپذیریم و آنها را تایید کنیم تا محبت و توجه لازم را از آنها دریافت کنیم ولی خودپذیری را یاد نگرفته ایم .
خودپذیری یعنی خودمان را تایید کنیم و جانب خود را بگیریم و سعی کنیم رابطه مخرب با خویشتن را کنار بگذاریم و جزء دسته افرادی نباشیم که به شدت در مقام نفی و رد کردن خود هستند.
خودپذیری یعنی به احساسات خود واقف بودن و پذیرفتن آنها مثلا اگر احساس بی حوصله گی دارم و نمیخواهم امروز کار کنم، به جنگ با احساسام نروم یا آن احساس را انکار نکنم بلکه بپذیرم که الان این احساس را دارم و بروم سرکار .
خودپذیری یعنی افکار و احساسات خود را همانگونه که هست بپذیریم .
خودپذیری یعنی بپذیرم که من هم به عنوان انسان گاهی ممکن است اشتباهی انجام دهم خودم را ببخشم و از اشتباهم درس بگیرم نه اینکه خود را مثل کاغذ مچاله ای بدانیم که دیگر بی ارزش است چون این تجربه نامطلوب روی آن ثبت شده است.
خودپذیری یعنی قبول اینکه اگر تصمیمات نادرستی در گذشته گرفتیم خود را سرزنش نکنیم و به خودمان این حق را بدهیم که آگاهی ما در آن زمان در همین حد بوده است .
با تهیه دوره آموزش عزت نفس میتوانید با آگاهی کافی راحتتر به پذیرش خود برسید
خودپذیری یعنی همانگونه که به دوستانمان دلداری میدهیم زمانی که اشتباهی از انها سر زده و با آنها مهربان هستیم با خودمان هم اینگونه رفتار کنیم و به خودمان هم دلداری بدهیم بجای تحقیر و سرزنش و احساس گناه.
پذیرفتن هرگز به معنی دوست داشتن نیست بلکه به معنای تجربه کردن است بدون اجتناب و انکار یعنی تجربه واقعیتها همانگونه که هستند.
برای خود پذیری بیشتر، میتوانید لخت جلوی آیینه قدی بایستید و به خودتان نگاه کنید و خودتان را همین طور که هستید بپذیرید . البته این به معنی سعی در بهتر شدن خود مثلا از لحاظ اندامی نیست بلکه لازمه اینکار است چرا که اولین گام برای هر تغییری پذیرش اوضاع نامطلوب است نه اجتناب وانکار که هر دو مانع انجام تغییرات لازم هستند.
مسئولیت در قبال خود وتاثیر آن بر تقویت عزت نفس :
قبول مسئولیت در قبال خود برای رسیدن به عزت نفس اهمیت دارد.
ما گاهی در بزرگسالی هم این اعتقاد را داریم که والدین یا اطرافیان ما مسئول زندگیمان هستند و انگشت اتهام خود را برای نرسیدن به خواسته هایمان به سمت آنها اشاره میکنیم.
به تعبیری این اعتقاد ما مثل این است که هنوز در رحم مادرمان هستیم و بندنافی به ما وصل است و همه چیز مطابق میل ماست .
گاهی متوجه این موضوع نیستیم که باید روی پای خودمان بایستیم و روی پای دیگران ایستادن را ترجیح میدهیم .
وقتی به این نتیجه میرسیم که من مسئول زندگی خودم هستم و باید روی پای خودم بایستم آنگاه بزرگ شده ایم . وقتی طوری تصمیم گیری میکینم که مسئولیت آن را در آینده به گردن دیگران بیندازیم به معنای این است که هنوز کودک ترسو و وابسته ای هستیم که از پس امور خود بر نمی آید.
مسئولیت پذیری یعنی تصمیم و اقدام به موقع .
یعنی من مسئول رسیدن به خواسته هایم هستم نه هیچکس دیگری .
یعنی من مسئول انتخابهایم هستم.
من مسئول زندگی کردن با ارزشهایم هستم.
من مسئول موفقیت وعدم موفقیتم در زندگی ارتباطی و کاری ام و… هستم.
برای مسئولیت پذیری بیشتر باید تمرین کنیم در زندگی طوری تصمیم گیری کنیم که درست و غلط آن را بپذیریم و گردن دیگران نیندازیم.
ابراز وجود و تاثیر آن بر تقویت عزت نفس:
ابراز وجود یعنی اینکه منم حق زندگی کردن دارم و به خواسته ها و نیازها و ارزشهایم احترام میگذارم.
ابراز وجود یعنی به خود به عنوان یک انسان احترام بگذاریم.
ابراز وجود یعنی اینکه از حق رای خود استفاده کنیم و همیشه تابع نظر جمع نباشیم با این ذهنیت که اگر نظرم را اعلام کنم و مورد پذیرش جمع قرار نگیرد شرمنده میشوم.
ابراز وجود یعنی زندگی من متعلق به دیگران نیست که مطابق انتظارات آنها زندگی کنم .
یعنی جایی که لازم است نه بگویم بخاطر تایید گرفتن و یا خجالت از این کار امتناع نکنم.
هر جا ما از ترس قضاوت شدن نظر واقعی خود را پنهان میکنیم عزت نفسمان پایین می آید.
کسانی که ابراز وجود ندارند زندگی سرشار از سکوت کردن، تسلیم شدن و بیان ننمودن احساسات دارند.
اگر در زندگی در شرایطی هستید که از ترس مخالفت با دیگران حرفی نمیزنید یعنی خودابراز گری ندارید این باعث پایین آمدن عزت نفس شما میگردد.
برای مثال مردی را در نظر بگیرید که شریک عاطفی اش باید حرفی که میزند اجرا شود و مایل است به قولی همیشه حرفش را به کرسی بنشاند طوریکه اگر مرد مخالفتی کند همسرش قهر میکند اگر این مرد از ترس قهر کردن همسرش حرفش را نزد و همیشه مطیع او باشد و خواسته های خود را در نظر نگیرد عزت نفسش به شدت پایین می آید.
زندگی هدفمند و عزت نفس:
زندگی اگر هدفمند و توام با قاطعیت نباشد دستخوش شانس و بخت و قبال میشود .
هدفمند بودن یعنی به اجرا در اوردن توانمندی های خود در راستای هوش و فراست مان.
برای هدف گذاری باید اهدافی را انتخاب کنید که روشن و واضح باشد مثلا اینکه بگوییم هدف من رسیدن به موفقیت است به هیچ عنوان هدف واضحی نیست چرا که موفقیت از نظر هر شخص تعریف متفاوتی دارد شاید یک نفر موفقیت را در مقدار خاصی پول بداند، یک نفر در سلامتی و…
لازمه رسیدن به اهداف بعد از مشخص کردن آنها این است که برنامه ریزی و نظم و انضباط کافی داشته باشیم .
در هدف گذاری یک نکته مهم حائز اهمیت است اینکه عزت نفس خود را به اهدافتان گره نزنید چرا که نسبت دادن عزت نفس به عوامل خارجی میتواند با نرسیدن به آن عوامل یا اهداف باعث کاهش عزت نفس ما بشود.
برای دریافت آموزش عزت نفس و خودباوری کلیک کنید
یکپارچگی شخصی و عزت نفس:
یکپارچگی یا انسجام یعنی یکسان بودن نیت و قصد ما با عمل مان .
درست است کسی از نیت و قصد ما خبر ندارد و به راحتی میتوانیم برخلاف قصدمان عمل کنیم و کسی متوجه نشود . جز یکنفر بله درست حدس زدید آن یکنفر خودمان هستیم و هربار خود را خلاف انچه هستیم نشان میدهیم از سوخت موتور عزت نفس مان کم میکینم .
وقتی اقدام و عمل ما با آنچه می گوییم مغایرت داشته باشد انسجام نداریم مثلا معلمی که به دانش آموز میگوید فحش و ناسزا کار زشتی است و خودش به همسرش فحش و ناسزا میگوید عزت نفسش پایین می آید .
این موضوع در تربیت فرزند بسیار موثر است والدینی که نکات اخلاقی را به کودک خود می آموزند ولی خود رعایت نمیکنند و این تعارض را برای کودک به وجود می آورند که کدام درست است عمل آنها یا بیانشان.
عشق و نقش آن در تقویت عزت نفس:
به آخرین گزینه از ارکان عزت نفس میرسیم بنام عشق.
وجود و بنیان کل هستی بر عشق استوار است، عشق به خود و عشق به دیگران .
چهار دیدگاه در جهان وجود دارد:
- من خوبم ولی بقیه بدند
- من بدم و بقیه هم بدند
- من بدم ولی بقیه خوبند
- من خوبم بقیه هم خوبند
جهت بررسی دیدگاه خود در زندگی میتوانید دوره آموزش عزت نفس را تهیه کنید
باید سعی کنیم با عشق دادن به کل هستی دیدگاه چهارم را انتخاب کنیم چرا که دیدگاههای دیگر عزت نفس ما را کاهش میدهد.
امیدوارم از این مقاله استفاده کنید و روز به روز به سوخت موتور عزت نفس خود بیافزایید.
دیدگاهتان را بنویسید